زیتون

Olive (Zeytin)

در جای جای قبرس شمالی _مانند سایر کشورهای مدیترانه‌ای_ درختان زیتون در طبیعت و مناظر گوناگون دیده می‌شود. با اینکه دامنه‌های آفتابی مکان مناسب ­تری برای رشد این گیاه محسوب می ­شوند اما این درختان در حیاط پشتی خانه ها و یا در زمین‌های مسطح خالی هم رشد می­ کنند. زیتون جزء لاینفکی از فرهنگ قبرسی‌هاست و از زمان­ های باستان در این جزیره وجود داشته است.

درخت زیتون مدتی طولانی زنده می‌ماند و باور بر این است که بیش از ۲۵۰۰ سال دوام می‌آورد. کهن‌ترین درختان زیتون  به عنوان یادگاری در روستای کالکانلی، سالانه هزاران توریست را به خود جذب می کنند.  البته که مراقبت و نگهداری از این درخت نیازمند مهارت است. افسانه‌ها روایت می ­کنند که کسانی که میوه‌ی این درخت را بخورند، تحمل و مقاومت این درخت را به دست می‌آورند. با این وجود شاید تعجبی نداشته باشد که قبرسی‌ها طولانی عمر می‌کنند و میانگین عمر ساکنین بومیان قبرس شمالی بیشتر از میانگین اروپا و سایر کشورهای توسعه‌یافته است. محصولات زیتون به نقش مهم شان در سلامتی و مزایای درازمدت شان مشهور هستند و درختان زیتون حتی تأثیر زیادی بر جشنواره ها و رویدادهای جهانی دارند.

زیتون سبز

فصل برداشت زیتون در قبرس از اوایل سپتامبر شروع‌شده و تا سال نوی میلادی ادامه می‌یابد، اولین زیتون‌هایی که برداشت می‌شوند زیتون‌های کوچک سبز هستند؛ این زیتون‌ها شسته و شکسته می‌شوند سپس در آب‌نمک خوابانده شده و به‌عنوان یک خوراکی معروف به نام “زیتون چاکِستز” سرو می‌شوند که می‌توان آن‌ را در همه‌ی خانه‌ها و میخانه‌های قبرسی پیدا کرد. اگر این زیتون‌ها طولانی‌تر روی درخت بمانند، سیاه شده و آن‌وقت برای ساخت روغن‌زیتون استفاده می‌شوند.

روغن‌ زیتون

قبرسی‌ها در زمان باستان از یک پرس سنگی سنگین با یک دسته‌ی چوبی بلند برای تولید روغن ‌زیتون استفاده می‌کردند؛ یک “خر” دسته را هل می‌داد تا آسیاب بچرخد و زیتون‌های تازه را له کند. این فرایند از آن موقع تاکنون تغییر بسیاری کرده و کاملاً خودکار شده است اما اصل مهم کار بدون تغییر مانده است: عدم استفاده از حرارت و مواد شیمیایی که به تولید روغن ‌زیتون با‌کیفیت می‌انجامد.

نماد صلح

شنیدن عبارت «به کسی شاخه‌ی زیتون پیشکش کردن» در قبرس شمالی عادی است و به معنی پیشنهاد صلح دادن به کسی است. نقش شاخه‌ی زیتون در بیشتر فرهنگ‌های مدیترانه‌ای به این صورت است که در ابتدا نماد صلح در مصر باستان بوده و قرن‌ها بعد تا به امروز در اساطیر یونان باستان ادامه یافته است. حتی در «مُهر بزرگ ایالات‌متحده» عقاب سرسفیدی ضامن سپر است که در چنگال سمت راستش یک شاخه‌ی زیتون گرفته و این نماد نشانگر این است که آمریکا قویاً صلح را ترجیح می‌دهد.

سوزاندن برگ زیتون

یک عادت قبرسی‌های ترک «توتسو» یعنی سوزاندن برگ زیتون است. این کار عملی سمبلیک برای دور کردن چشم شور و حفاظت از بلا است؛ یکی از اعضای خانواده برگ‌ها را در یک ظرف فلزی مخصوص جمع می‌کند و بعد می‌سوزاند و دود حاصل را برای حفاظت و سلامتی به سمت بقیه فوت می‌کند.

آرایشگری

روغن‌ زیتون نه‌تنها در آشپزی بلکه در طب و آرایشگری هم به‌طور گسترده‌ای استفاده می‌شود و لوازم آرایش ساخته شده از روغن ‌زیتون در قبرس شمالی بسیار طرفدار دارد.
صابون، مرطوب‌کننده، شامپو، شامپو بدن، ماسک صورت و محصولاتی از این قبیل در شهرهای قبرس شمالی و اطرافشان یافت می‌شوند. صابون‌های روغن‌زیتون با کم‌ترین میزان کف، احساس تمیزی و نرمی و ابریشمی زیادی ایجاد می‌کند این اثر نرم‌کنندگی ماندگارتر از لوازم آرایشی غیر ارگانیک است و برای کسانی که پوست خشک و حساسی دارند بسیار مناسب است.

عصاره‌ی برگ

اثبات‌شده است که آنتی‌اکسیدان‌های قوی عصاره‌ی برگ زیتون ما را در مقابل مجموعه‌ای از عفونت‌های ویروسی و باکتریایی محافظت می‌کنند. گفته می­ شود که کپسول‌های عصاره‌ی برگ زیتون باعث بهبود تنظیم فشارخون می‌شوند و چای برگ زیتون به سیستم گوارش کمک می‌کند.

هدایا و سوغات

روغن‌زیتون بخش بسیار مهمی از زندگی روزانه‌ی مدیترانه‌ای‌ها در دوره‌ی امپراتوری روم بود و به‌عنوان غذا، سوخت برای چراغ و ماده‌ی اولیه‌ در اقلامی شبیه پمادهای درمانی، روغن حمام، روغن بدن، صابون، عطر و لوازم آرایش استفاده می‌شد.استرابون فیلسوف یونانی در آثارش اشاره کرده است که «قبرس در حاصلخیزی از هیچ جزیره‌ای کم ندارد چرا‌ که هم شراب خوب و هم روغن خوب می‌سازد» و این نشان از آن دارد که قبرس حتی قبل از دوره‌ی امپراتوری روم هم به روغن‌زیتونش شناخته می‌شده است.
زیتون، روغن ‌زیتون و محصولات مرتبط با آن، هدایای پرطرفداری برای خرید از قبرس شمالی و بردن به خانه است پس در بازدید بعدی‌تان چرا خودتان را به جادوی محصولات زیتون قبرس شمالی مهمان نکنید و جوان نشوید؟ تا در چشم به هم زدنی، به لحاظ سلامتی همانند یک مدیترانه‌ای شوید!